Zborów

ZBORÓW

Pierwsze wzmianki o tej miejscowości pochodzą z 1429 r. W tym też czasie notowane jest w aktach konsystorskich istnienie tutaj kościoła. Zborów był wsią królewską, w początkach XVI w. wydzierżawioną Kobylińskim. W 1571 r. należał już do tzw. dzierżawy blizanowskiej, rozległych dóbr królewskich zastawionych Rafałowi Leszczyńskiemu, staroście radziejowskiemu, który był najmożniejszym posiadaczem wśród szlachty ówczesnego powiatu kaliskiego. Na początku XVII w. Zborów przypadł spadkobiercom Dadźboga Karnkowskiego. W 1726 r. ówczesny dzierżawca wsi, Józef Molski - kasztelan rogoziński, wzniósł tutaj nowy kościół drewniany, konsekrowany w 1730 r. przez sufragana gnieźnieńskiego, Franciszka Kraszkowskiego. Jednakże parafia tutejsza została wkrótce przyłączona do kościoła w Dębem. W 1787 r. królewszczyznę Zborów otrzymał w zastaw Stanisław Szczucki, burgrabia województwa wielkopolskiego. Dwa lata później wieś liczyła 25 domów i 144 mieszkańców. W XIX w. miejscowość należała do rodziny Garczyńskich, dziedziców pobliskich dóbr w Kosmowie. W 1827 r. odnotowano tu 19 domów i 242 mieszkańców. W 1875 r. majątek obejmował 1069 mórg ziemi i składał się z folwarków: Zborów (z 15 budynkami murowanymi i 9 drewnianymi) i Góry Zborowskie (1 dom z 20 mieszkańcami i 4 budynkami drewnianymi). W okresie międzywojennym właścicielem Zborowa był Witold Garczyński, a folwark Góry Zborowskie przeszedł w pierwszych latach XX w. na własność Fryderyka Ruedygiera.

Spośród najcenniejszych obiektów znajdujących się obecnie na terenie tej miejscowości wymienić należy:

Kościół filialny p.w. św. Michała Archanioła wzniesiony na początku XVIII w. i przebudowany w 1840 r. Orientowany, z oszalowanymi ścianami w konstrukcji zrębowej, jednonawowy, z prezbiterium niższym i węższym od nawy, zamkniętym wielobocznie. Od północy zakrystia, a przy południowej ścianie nawy mała kruchta. W 1840 r. dobudowana została murowana fasada zachodnia. Na belce tęczowej umieszczony jest napis fundacyjny z datą 1726, a na zrębie pomocnej ściany nawy znajduje się polichromia upamiętniająca konsekrację kościoła w 1730 r. We wnętrzu świątyni na szczególną uwagę zasługuj ą trzy późnobarokowe ołtarze (z około 1730 r.) powstałe w bliżej nieokreślonym warsztacie wielkopolskim (drewniane, rzeźbione, polichromowane, trójpoziomowe, niearchitektoniczne). Umieszczone są w nich obrazy: św. Rodziny (późnobarokowy, przemalowany w 1836 r. w trakcie odnawiania kosztem Józefy i Kaspra Wróblewskich) i św. Michała Archanioła (barokowy z l ćwierci XVIII w.) - w ołtarzu głównym oraz Przemienienia Pańskiego (późnobarokowy z 2 ćwierci XVIII w.), Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i Ofiarowanie Chrystusa w Świątyni (późnobarokowy z około połowy XVIII w.) - w ołtarzach bocznych. Wspomnieć także należy klasycystyczną ambonę z początku XIX w. (drewniana, rzeźbiona, polichromowana, ośmioboczna, typu koszowego), barokową kropielnicę (o kielichowej formie z kulistą czaszą, wykonana z piaskowca w XVII w.) i krucyfiks ustawiony na belce tęczowej (barokowo-ludowy, powstały w 2 połowie XVIII w.). Na północnej ścianie nawy znajduje się polichromia upamiętniająca konsekrację kościoła - tempera na drewnie wykonana około 1730 r. w warsztacie wielkopolskim, z centralnie usytuowanym herbem biskupa Kraszkowskiego (Nałęcz - związana, biała chusta w czerwonym polu), a na zewnętrznej elewacji prezbiterium umieszczona jest kapliczka z barokowo-ludową sceną pasyjną (z l połowy XIX w.).

Grobowiec Witolda Garczyńskiego na przykościelnym dziedzińcu, murowany z łamanego kamienia, w formie prostopadłościanu zwieńczonego ściętym ostrosłupem z krzyżem na szczycie. Na ścianie frontowej grobowca znajduje się tablica inskrypcyjna z czarnego granitu.

Dwór zbudowany około połowy XIX w., położony w parku krajobrazowym, murowany, otynkowany. Przy elewacjach szczytowych późniejsze parterowe przybudówki. Jednopiętrowy, z gzymsem kordonowym umieszczonym między kondygnacjami. W fasadzie frontowej ganek czterokolumnowy z balkonem. Dach czterospadowy pokryty dachówką.

Park dworski krajobrazowy założony na początku XIX w., o łącznej powierzchni 6,14 hektarów. Stary drzewostan złożony z lip, jesionów, kasztanowców i sosny wejmutki.

Pozostałości wiejskiej zabudowy drewnianej stanowi dom nr 8, zbudowany pod koniec XIX w., szerokofrontowy, z oszalowanymi ścianami i dwuspadowym dachem pokrytym obecnie eternitem.

<< powrót