Biernatki

Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 1399 r. Kolejne wiadomości notowane są dopiero w 1652 r. i dotyczą sprzedaży dóbr Biernatki przez Stanisława Sakowskiego vel Żakowskiego, Kazimierzowi Mikołajewskiemu, posiadaczowi pobliskiego majątku Dębe. W 1678 r. jako właściciel Biernatek wymieniany jest Stanisław Mikołajewski, syn Kazimierza. W inwentarzu dóbr sporządzonym w 1680 r. występuje tu dwór drewniany piętrowy. Do rodziny Mikołajewskich Biernatki należały do połowy XIX w. gdy odkupił je od nich Władysław Biernacki, starosta warecki. Około 1780 r. majątek przechodzi na własność Kajetana Radolińskiego, skarbnika poznańskiego. W 10 lat później w Biernatkach zanotowano 10 dymów i 67 mieszkańców. Z kolei w roku 1827 — 7 dymów i 74 mieszkańców. W rękach familii Radolińskich Biernatki pozostawały do 1871 r. Wówczas kupił je - wraz folwarkiem Dębe - A.Repphan. Natomiast w 1912 r. posiadaczem tych dóbr wymieniany jest Paweł Repphan. W 1919 r. majątek ten nabył od Repphanów Paweł Deutschmann. Przekształcił on park przydworski, wydzielając założenie ogrodowe z fontanną oraz dokonując nowych nasadzeń drzew. Do starego dworu, wzniesionego jeszcze za Radolińskich, dobudował nową poprzeczną, piętrową część, z kolumnowym portykiem od strony głównego wjazdu. Deutschmann prowadził też folwark pod nadzorem władz okupacyjnych w latach wojennych. W 1945 r. majątek przeszedł na własność państwa.

Do najważniejszych zabytków znajdujących się w tej miejscowości należą:

Dwór wybudowany około połowy XIX w. - murowany, otynkowany, parterowy, z umieszczoną na osi piętrową wystawką z falistym szczytem. Od zachodu piętrowe skrzydło z l ćwierci XX w., z balkonem nad dwukolumnowym portykiem. Dach czterospadowy. Obecnie mieści się tu szkoła podstawowa i prywatne mieszkania.

Park krajobrazowy założony około połowy XIX w. i przekształcony w l ćwierci XX w., o łącznej powierzchni 2,72 hektara. Powstał na bazie naturalnego środowiska przyrodniczego i posiadał pierwotnie liczne osie widokowe. Zachowane zostały aleje: grabowa i kasztanowcowa oraz niewielki stawek. W drzewostanie: jesiony, topole czarne, wiązy oraz klon srebrzysty i dąb szypułkowy.

Rządcówka z końca XIX w., murowana i nieotynkowana.

Spichlerz z 1887 r. oraz z końca XIX w. - oba murowane i nieotynkowane.

Kuchnia dworska zbudowana pod koniec XIX w. - murowana, nieotynkowana, posadowiona tuż przy dworze, w jednej linii zabudowy.

Kurnik-magazyn z końca XIX w. - murowany, nieotynkowany, piętrowy, częściowo przylega do kuchni.

Dwie stodoły wymurowane pod koniec XIX w., położone w obrębie dziedzińca gospodarczego zespołu dworskiego.

Kolonia mieszkalna złożona obecnie z trzech budynków, w tym dwóch murowanych i otynkowanych ośmioraków, zbudowanych pod koniec XIX w.

Powyższy zespół budynków gospodarczych łączyć należy zapewne z nazwiskiem Repphanów.